Osmanlı Amerika’dan Vergi Alırdı

Haziran 18, 2006 6:47 am (Osmanlı)

ABD 1812 yılına kadar Osmalı’ya haraç veriyordu. Buna sebep olan olaya gelince… 1795’te Cezayir’in şanlı denizcileri (Barbarosun torunları) İspanyol limanı Cadiç açıklarında Amerikan ticaret gemisi Maria’yı, güvenlik açısından olsa gerek, aramak istedi. Geminin kaptanı direnince gemiye ve içindekilere el koydular. Amerikalı denizciler ‘savaş esiri’ sayıldı. Bu olayın Amerika’daki yankıları büyük oldu. Etkisi geçmeden de başta Douphin isimli gemi olmak üzere, on ticaret gemisi de aynı akıbete uğradı. Olay Amerikan Kongresi’nde günlerce tarşıldıktan sonra Cezayir donanmasını etkisiz kılacak bir savaş filosu kurulmasına karar verildi. Bu amaçla Başkan GeorgeWashington’un emrine 688.000 altın dolar tahsis edildi. Donanma kısa sürede kuruldu. Cezair Beylerbeyliği Donanmasıyla birkaç kez savaştı, fakat yenildi. Sonunda Amerika bükemediği eli öptü; Cezayirle barış antlaşması imzaladı. Amerika’nın İngilizce’den başka bir dille (Türkçe) yazılmasına rıza gösterdiği tek antlaşmadır. Buna göre; Osmanlı Devleti’ne bağlı Cezayir beylerbeyliği, Akdeniz ve Atlantik’te dolaşan Amerikan bandıralı ticaret gemilerini korsanların şeriinden koruyacak. Buna karşılık olarakta Amerikan hükümeti, Osmanlı Devleti’ne her yıl 640.000 dolar ve 12.00 Osmanlı altın lirası (Osmanlı altın lirası bulunamazsa eşdeğeri olan 216.00 dolar) seneviyye (haraç) ödeyecekti. On iki maddelik antlaşma ABD Başkanı G. Washington’la Cezayir beylerbeyi Hasan Dayı tarafından imzalandı. Amerika yıllar boyu anlaşmaya sadık kaldı. Ancak Osmanlı’nın zayıflamasından istifade ederek haraç ödemeyi bıraktı. Hikaye bu kadar… Ve bu hikaye günümüzde insana ne kadar tuhaf geliyor. Yalnız unutmayalım ki, o yıllarda ABD yirmi yaşlarında beş milyon nufuslu küçücük bir devletti, Osmanlı ise o dönemin tartışılmaz tek süper devletiydi.